Terwispel

Het dorp ligt op de grens tussen twee landschapstypen. Ten westen van het dorp ligt het open landschap en ten oosten het coulisselandschap en is een mengvorm van een wegdorp en een waterstreekdorp. De weg "De Streek" en het water "De Nieuwe Vaart" vormen een kruising waarlangs het dorp zich heeft ontwikkeld.

Het Alddjip (Koningsdiep) had enkele zijstroompjes. Een daarvan ontsprong tussen Terwispel en Kortezwaag. De benaming stroomopwaarts was achtereenvolgens Mûdjip, Wispel en Alde Ie. De Wispel heeft aan Terwispel zijn naam gegeven.

Terwispel was een aantal eeuwen geleden een groot dorp wat uitgestrektheid betreft. Samen met Beets werd het de hooischuur van Opsterland genoemd. De huidige Bûtewei heette in 1664 dan ook de Wispeler Hooywech. Terwispel was een zeer uitgestrekt dorp tussen Gorredijk, Langezwaag, Oldeboorn en Nij Beets. Het dorp was zeer dun bevolkt en verre van rijk. Terwispel ontwikkelde zich in de 19e eeuw snel door de lage vervening waardoor Venebuurt, Kolderveen en Tijnje ontstonden. In de historie van Terwispel speelt de strijd tegen het water een belangrijke rol. Nog altijd is een stukje noeste arbeid uit de 15e eeuw bewaard gebleven. De bewoners groeven toen zelf de Wispelder Walle om zich te beschermen tegen het opkomend water van met name de Ie en de Wispel.

Rond 1852 werd de Nieuwe Vaart gegraven. De vaart sneed het dorp in twee helften. De brug die beide dorpshelften met elkaar verbindt wordt dan ook de Spaltenbrêge genoemd. Op de hoek bij de brug werd een coöperatieve zuivelfabriek gesticht. De Nieuwe Vaart maakt nu onderdeel uit van de recreatieve vaarroute door de gemeente Opsterland en Zuidoost Friesland, de Turfroute.

Meer informatie over Terwispel vindt u op www.terwispel.net(externe link).