Archeologie
Archeologie (Grieks: αρχαιος – oud, uit oude tijden, λόγος – leer, kennis) of Oudheidkunde gaat over het bestuderen van menselijk handelen in het verleden aan de hand van de materiële objecten en sporen die mensen bij of na hun handelen in de bodem achterlieten. Dit geheel aan objecten en sporen wordt het archeologisch erfgoed genoemd. De praktische kant bestaat uit veldwerk en vondstverwerkingen, de theoretische kant uit analyseren en interpreteren met als gezamenlijk doel het vertellen van het verhaal over het verleden.
Gemeente Opsterland met haar beekdal 't Koningsdiep vertegenwoordigt vanuit archeologisch oogpunt een bijzonder gebied. Tal van vondsten wijzen op de aanwezigheid van velerlei culturen die hier in een ver verleden geleefd hebben. Denk daarbij aan de jagers-verzamelaars, die zich hier hebben opgehouden aan de oevers van het Koningsdiep. Regelmatig leidde dit tot nieuwe wetenschappelijke inzichten: ‘onze’ 115.000 jaar oude vuistbijl van Wijnjeterp toonde voor het eerst aan dat er Neanderthalers in Noord-Nederland aanwezig zijn geweest, de 13.000 jaar oude vindplaats van Ureterp kreeg landelijke bekendheid als grootste vindplaats en de gevonden werktuigen van de 12.000 jaar oude Creswellcultuur lieten ons zien dat deze doorgaans in Engeland geziene cultuur ook heel ver oostwaarts sporen had achtergelaten, wat inzicht geeft in migratiepatronen. Recent is daar nog een nieuw hoofdstuk aan toegevoegd met een vondst uit de 9.500 jaar oude Ahrensburgcultuur, die we tot nu toe voornamelijk kennen uit zuidelijk Nederland.
Sinds de Wet op de archeologische monumentenzorg (Wamz) zijn gemeenten grotendeels verantwoordelijk voor het behoud van hun waardevolle bodemarchief. Taken en bevoegdheden op het gebied archeologische monumentenzorg zijn toen gedecentraliseerd naar gemeentelijk niveau. Wettelijke taken van de gemeente zijn onder andere om het bodemarchief adequaat te beschermen en actuele informatie te kunnen verstrekken aan initiatiefnemers bij bijvoorbeeld het aanvragen van vergunningen.
