Herdenking oorlogsslachtoffers in Opsterland
In heel Nederland was het om acht uur vanavond twee minuten stil. Ook in Opsterland werden in verschillende dorpen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht. Namens het gemeentebestuur woonden burgemeester Andries Bouwman en de wethouders Marcel van Opzeeland, Libbe de Vries en Durk Durksz de herdenkingen in Gorredijk, Beetsterzwaag, Hemrik en Tijnje bij.
“De afgelopen weken stonden we op verschillende plekken in Opsterland stil bij de donkere periode van 1940-1945. Want ook in onze gemeente zuchtten de inwoners onder het steeds wredere en onberekenbare regime van de Duitse bezetter. Angst, geweld, onzekerheid, verdriet, honger: het dagelijkse leven was zwart omrand’’, zei burgemeester Bouwman in de Skâns in Gorredijk.
“Er werd stilgestaan bij verhalen van dappere burgers die in verzet kwamen tegen het nieuwe gezag. Juist die lokale verhalen zijn zo ontzettend belangrijk om te vertellen. Ze geven ons namelijk extra bewustzijn. Ze komen extra dichtbij. Want wellicht kenden we de betrokkenen persoonlijk. Was het familie, vrienden of een dorpsgenoot.”
De plekken waar het zich heeft afgespeeld, zijn vaak nog intact. “We kunnen de reling van de brug waar Gerk Numan werd doodgeschoten vastpakken. De 10 bomen op een rij aan de bosrand nabij Allardsoog zijn als het ware de 10 mannen die daar vanuit het Scholtenhuis in Groningen door de Duitsers gefusilleerd werden. Of de vele documenten die overgebleven zijn van Jan Eisenga, die na zijn steunbetuiging aan de Melkstaking in 1943 door de Duitsers in Leeuwarden is gefusilleerd, zorgen ervoor dat we zijn moedige verhaal nauwgezet kunnen doorvertellen.’’
Opkomen voor vrijheid vergt moed
Bouwman beschreef de oorlog die tussen 1940 en 1945 over Europa en andere delen van de wereld als een storm. Een storm die alles omverblies, verwoestte, doodde en dromen versplinterde.
“Maar nadat die bevochten was en de storm van de oorlog was gaan liggen, kwam er vrede. Vrede is als een jonge boom die begint te groeien in de open vlakte die de storm heeft achtergelaten. Maar die boom heeft het niet makkelijk, want de storm mag dan verdwenen zijn, de wortels moeten diep graven om niet weer omvergeblazen te worden. Doordat wij herdenken wat er is gebeurd, groeit de wortel van de vredesboom en komt deze steeds sterker te staan, en kan het stormen aan. En weet u wie die wortels zijn van die boom? Dat bent u! Dat zijn wij gezamenlijk”
Herdenken is noodzakelijk om lering te trekken uit de geschiedenis, zo maakte Bouwman duidelijk. “Als wij niet beseffen dat mannen en vrouwen die 80 jaar geleden hier in Opsterland voor of omwille van onze vrijheid zijn gestorven, als wij niet constant ons inzetten om de vrede te koesteren en te beschermen, dan komen wij weer in situaties terecht dat we haar moeten bevechten. Morgen vieren we uitgebreid de vrijheid. Koester haar, bescherm haar en geef haar door!”
In de Dorpskerk in Beetsterzwaag stelde wethouder Marcel van Opzeeland dat opkomen voor vrede en vrijheid iedere dag opnieuw om inzet en moed vraagt. “De wereld om ons heen herinnert ons eraan: vrijheid is kwetsbaar.”
Pieter Hoekstra, theoloog, psycholoog en directeur-bestuurder van het Nederlands Instituut voor Logotherapie en Existentiële Analyse, hield een korte lezing over de Oostenrijkse joodse psychiater Viktor Frankl. Hij overleefde verschillende concentratiekampen, waaronder Auschwitz, maar verloor zijn vrouw, ouders en broer. Toch bleef hij geloven dat het leven zin kan hebben, ook als je veel pijn of verdriet meemaakt. Frankl leerde: je kunt mensen niet over één kam scheren. Iedereen is individueel verantwoordelijk voor wat hij of zij doet. En juist in de moeilijkste omstandigheden kunnen mensen kracht vinden door te zoeken naar zin en betekenis.
Vrijheid is nooit af
Wethouder Libbe de Vries was aanwezig bij de herdenking in Hemrik. Vrijheid is nooit af. We moeten er dagelijks aan werken om de ander de ruimte te geven en onze democratie te bewaken. Vrijheid deel je met elkaar. Verhalen over de oorlog en verhalen over mensen die deze afschuwelijke periode overleefden, of die hierin het leven lieten, maken ons bewuster van de kwetsbaarheid van vrijheid, zo hield hij de aanwezigen voor.
De aanwezigen in Hemrik stonden stil bij het leven van de Franse piloot Arnaud Charles Marie de Saxcé, die hier op 10 april 1945 sneuvelde nadat zijn vliegtuig tijdens een verkenningsvlucht boven Friesland werd geraakt door afweergeschut. Op 12 april 1945 werd hij begraven op de begraafplaats in Hemrik. Op 27 juli 1949 werd hij herbegraven in zijn geboorteplaats St. Jean de Braye (Loiret) in Frankrijk. Ter nagedachtenis aan de Franse piloot, die slechts 25 jaar oud werd, is in Hemrik een plaquette geplaatst.
Durk Durksz woonde op de algemene begraafplaats in Tijnje de herdenking bij. Voorafgaand werd een stille tocht door het dorp gehouden.
Meer informatie?
