Dodenherdenking 2023 Beetsterzwaag
Op 4 mei herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties waarbij Nederland betrokken was. In Beetsterzwaag heeft de herdenking plaatsgevonden de Dorpskerk. Daar staat het verhaal centraal van Fieke Asscher, dochter van de opperrabbijn van Groningen en van schrijfster Clara Asscher Pinkhof. Zij vond in de Hoofdstraat van Beetsterzwaag een veilig onderduikadres.
Er is dit jaar ook op passende wijze aandacht besteed aan hen die recentelijk, vanwege de oorlog in de Oekraïne, onderdak zochten in Beetsterzwaag. Medewerking is verleend door Euterpe en Zangstudio Lysbeth.
Waarnemend burgemeester Lex Roolvink heeft het openingswoord verzorgd. De tekst van het openingswoord kunt u hier teruglezen.
Ook kunt u hier de toespraak van wethouder Durk Durksz teruglezen die gehouden is in Gorredijk.
TOESPRAAK HERDENKING BEETSTERZWAAG
4 mei 2023
____
Goedenavond dames en heren,
Ik ben Lex Roolvink en als burgemeester van Opsterland sta ik hier vanavond om samen met u de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. We staan stil bij wat het betekent om alles achter te laten en ergens anders onderdak te vinden.
U hoort vanavond verhalen, muziek en zang. Verhalen van ruim 80 jaar geleden maar ook verhalen van hier en nu. Want we staan vanavond stil bij vrijheid.
De woorden ‘alles achterlaten en onderdak vinden’ roepen een triest en onzeker beeld op. Ongeloof, onrust en onzekerheid. Niet alleen in materiele zin laten mensen alles achter, ook emotioneel start er een onzekere reis.
In de Tweede Wereldoorlog verlieten veel mensen niet alleen hun huis maar ook familie. Vaak gedwongen door het regime van de bezetter, zochten zij een veilig onderkomen. Ook hier in Opsterland vonden in de Tweede Wereldoorlog veel mensen een veilige plek. Fieke Asscher is een van hen, haar verhaal wordt hier vanavond verteld.
Fieke moest zich als tiener, net als veel anderen, verstoppen voor de vijand. Maar hoe langer de oorlog duurde, hoe onduidelijker het werd wie die vijand eigenlijk was.
Natuurlijk: de bezetters, maar wie - in de nabije omgeving - wel en niet te vertrouwen waren, was lang niet altijd duidelijk. Het bleven angstige tijden, ver van eigen familie, ver van thuis en ver van al het andere dat vertrouwd en dierbaar was.
U hoort hier vanavond ook het verhaal van Yulia uit Oekraïne. Net als Fieke liet zij alles achter; ze vluchtte en vond hier samen met veel landgenoten een veilig onderkomen. Maar de voortdurende angst en onzekerheid over de voortdurende oorlog is uitputtend.
Met dank aan u, de Opsterlandse gemeenschap, vinden veel vluchtelingen in onze gemeente een veilige plek. Daar ben ik u zeer dankbaar voor. De inzet van u, inwoners van Opsterland, is werkelijk goud waard.
In tijden van nood en onzekerheid doet u er zoveel aan om een veilige en rustige plek te bieden aan de mensen die alles achter moesten laten. Zo biedt Opsterland een plek waar mensen op adem kunnen komen en van waaruit zij hopelijk weer terug kunnen naar dat wat eigen en vertrouwd blijft.
De inzet van de Opsterlandse gemeenschap, in de huidige tijd maar ook in de Tweede Wereldoorlog, laat zien dat je naast de collectieve strijd, ook op individueel niveau kunt strijden. Door je huis open te stellen, door te helpen, te steunen, in te zamelen, te organiseren.
De hoop is natuurlijk dat vrijheid en veiligheid gemeengoed worden. Dat oorlog niet meer van alle tijden is, maar ooit was. Tegelijkertijd is het hartverwarmend om te merken hoe we met elkaar onze armen openen om mensen - die vrijheid en veiligheid ontberen - hier onderdak geven.
Dank u wel.
TASPRAAK BETINKING De Gordyk
4 maaie 2023
____
Goeijûn manlju en froulju, jongens en famkes,
Ik bin Durk Durksz en as wethâlder en loko-bargemaster fan Opsterlân stean ik hjir jûn om tegearre mei jimme de slachtoffers fan de Twadde Wrâld kriich/oorloch te betinken. Wy steane stil by wat it betsjút om alles, mar dan ek alles achter te litten en earne oars ûnderdak te finen én te krijen.
De ôfroune dagen en wiken binne de ferhalen van doedestiids ek wer ta ús kommen. Ferhalen dy’t ús ek no wer reitsje, ferhalen werfan’t jo amper betinke kinne dat se wier gebeurd binne. En litte wy hoopje dat se hjir ek net wer gebeure sille. Wy steane jûn stil by de frijheid.
De wurden “alles achterlitte en ûnderdak fine” ropt in triest en ûnwis byld op. Ongeloof, ûnrêst en ûnwissigens. De minsken dy’t flechtsje foar de oarloch litte net allinnich har besittingen achter, mar de de minsken dy’t se kinne, dy’t har neioan binne.
Yn de Twadde Wrâldoarloch lieten de minsken net allinnich har hûs achter, mar ek famylje. Fakens twongen troch it regime fan de besetter, hja sochten in feilich hinnekommen. En derneist striiden de ynwenners ek foar har eigen frijheid. Ek hjir op’e Gordyk. De monuminten binne der stille tsjûgen fan. Stille oantinkens oan minsken dy’t har libben yn de waachskaal setten om de besetter fuort te krijen. Úteinliks is dat slagge, mei help fan de Alliëerden.
Mar spitigernoch hat net elkenien it oerlibbe. 7 mannen út dizze omkriten hawwe har libben litten yn de striid: ik neam de nammen:
- Anne van Oosten 10 maaie 1940 te Valkenburg,
- Joachem Wijnstra 13 maaie 1940 te Ridderkerk,
- Jan Eisinga, 5 mei 1943 te Leeuwarden,
- Anne Huisman, 11 mei 1940, te Wassenaar,
- Romke Smidt, 30 augustus 1941 bij Christiansund,
- Gerk Numan, 14 april 1945 te Gorredijk,
- Lammert Heeringa 28 april 1946 te Hooglaren.
En derneist binne der ek noch 6 piloaten út Ingelân omkaam, hja hawwe in plak krigen op de algemiene begraafplak fan De Gordyk. Jongelju fan 20-28 jier dy’t har ynsetten foar de frijheid fan ús lân. En yn de jierren 1942-1944 binne 14 Joaden arrestearre en ôffierd nei Westerbork, hja binne letter fermoardde in Gross-Rosen, Blechhammer, Sobibor en Auswitch.
Mar ek yn Opsterlân founen minsken in feilich thús. Mar net allinich yn de Twadde wrâld Oarloch, ek no bart it wer. It tichst by is de oarloch yn Oekraine, mar ek yn oare lannen is der oarloch. Somtiden mei buorlannen, mar ek faaks yntern. Neffens de website “Wars yn the World” woedzje der yn mar leafst (ek skrik net) 61 lannen op dit stuit in oarloch. Lyts en grut. Om kjêl fan te wurden. Wat meie wy dochs bliid wêze dat wy yn frede dizze 4 en 5 maaie betinke en fiere kinne.
Ús tank giet ek út no jo, de mienskip fan Opsterlân, want ek hjir finen no in soad flechtelingen in feilig plak. Der bin ik jimme tige tankber foar. De ynset fan jo, ynwenners fan Opsterlân is wier goud wurdich. Yn tiiden fan need en ûnwissens dogge jimme der safolle oan om in feilig en rêstich plak te bieden oan minsken dy’t alles achterlitte moasten.
De hope is fansels dat frijheid en feiligens algemien wurde. Dat oarloch net mear fan dizze tiid is. Tegelikertijd is it hertferwaarmend om te merken hoe’t wy mei elkoar úze earmen iepenje om minsken – dy’t frijheid en feiligens missen – hjir ûnderdak te jaan. Dêr bin ik jimme tankber foar.
Tanke wol.
